SMART Criteria

De SMART-criteria vormen een methodiek om duidelijke en haalbare doelen te stellen, zowel op persoonlijk als professioneel vlak. Het acroniem SMART staat voor Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden. Door doelen volgens deze criteria te formuleren, wordt het eenvoudiger om te bepalen wat er precies bereikt moet worden, hoe het succes gemeten kan worden, en binnen welke tijdspanne dat moet gebeuren. Dit is cruciaal in verschillende zakelijke contexten, zoals het opstellen van KPI's, jaardoelstellingen of het voorbereiden van een evaluatiegesprek of functioneringsgesprek.

Wat betekent SMART?

De SMART-methode zorgt ervoor dat doelen concreet, haalbaar en meetbaar zijn, zodat zowel de werkgever als de werknemer een duidelijk beeld hebben van wat er verwacht wordt. De vijf onderdelen van SMART zijn als volgt:

• Specifiek: Het doel moet helder en precies zijn. Vage doelen leiden vaak tot verwarring of onduidelijkheid. Bijvoorbeeld, in plaats van "ik wil productiever worden", is "ik wil mijn werkprojecten binnen 6 weken afronden" een veel specifieker doel.
• Meetbaar: Het moet mogelijk zijn om te meten of je je doel bereikt hebt. Denk hierbij aan cijfers, percentages of andere meetbare resultaten. In het geval van een jaardoelstelling of KPI’s helpt dit om de voortgang te volgen.
• Acceptabel: Het doel moet haalbaar en akkoord bevonden zijn door zowel de medewerker als de leidinggevende. Dit wordt vaak besproken in een functioneringsgesprek of evaluatiegesprek, waar er overeenstemming wordt bereikt over wat realistisch en acceptabel is.
• Realistisch: Het doel moet haalbaar zijn binnen de beschikbare tijd en middelen. Een onrealistisch doel kan demotiverend werken. Dit aspect sluit nauw aan bij het acceptabele karakter van een doel; het moet aansluiten op de capaciteiten van de persoon en de omstandigheden binnen de organisatie.
• Tijdgebonden: Elk doel moet een duidelijke deadline hebben. Zonder een tijdspad kan een doel gemakkelijk uitgesteld of vergeten worden. Bij jaardoelstellingen is dit tijdspad vaak een kalenderjaar, terwijl voor kortere KPI’s bijvoorbeeld een kwartaal als tijdsperiode kan worden ingesteld.

Wat is een SMART-doel voorbeeld?

Stel je werkt in een marketingteam en je hebt als doel om de zichtbaarheid van je merk te vergroten. Een niet-SMART-doel zou zijn: "Ik wil meer bezoekers op de website". Dit doel is vaag en niet meetbaar. Je weet namelijk niet in welke periode je dat wilt bereiken (tijdgebonden) of hoeveel “meer” is (meetbaar).

Een SMART-doel zou er als volgt uitzien:

• Specifiek: "Ik wil het aantal unieke bezoekers op de bedrijfswebsite verhogen."
• Meetbaar: "Met 20% binnen de komende zes maanden."
• Acceptabel: "Ik stem dit af met mijn manager en het marketingteam."
• Realistisch: "Op basis van onze huidige campagnes en middelen is dit een haalbaar doel."
• Tijdgebonden: "Het doel moet bereikt worden voor 31 december van dit jaar."

Door dit doel SMART te formuleren, is er geen ruimte voor interpretatie. Iedereen begrijpt wat het doel is, hoe het gemeten wordt en binnen welke termijn het gehaald moet worden.

SMART-criteria en KPI’s

KPI's (Key Performance Indicators) zijn veelgebruikte instrumenten om de prestaties van medewerkers en teams te meten. Het koppelen van KPI's aan SMART-doelen zorgt voor een duidelijke en gerichte aanpak. Een KPI zonder SMART-formulering kan te vaag zijn en lastig te volgen. Stel je bijvoorbeeld voor dat een KPI is: "De klanttevredenheid moet verbeteren." Dit is niet SMART, want het is onduidelijk hoeveel de tevredenheid moet toenemen, wanneer dit moet gebeuren en hoe het succes gemeten wordt.

Een betere SMART-KPI zou kunnen zijn: "Verhoog de klanttevredenheidsscore met 10% in de komende zes maanden door het verbeteren van de klantenservice en het aanbieden van extra ondersteuning via online chat."

Dit is specifiek (verhogen van de tevredenheidsscore), meetbaar (10% toename), acceptabel (het verbeteringsplan is haalbaar), realistisch (de middelen zijn beschikbaar) en tijdgebonden (binnen zes maanden).

Persoonlijke SMART-doelen

SMART helpt niet alleen om bedrijfsdoelstellingen te halen. Het is ook een waardevol instrument om voor jezelf doelen te stellen. Zo kan je het goed gebruiken in een functioneringsgesprek of evaluatiegesprek waar prestaties worden besproken. Een belangrijk onderdeel van deze gesprekken is het vaststellen van doelen voor de komende periode. Door gebruik te maken van de SMART-criteria worden de afspraken concreet en duidelijk voor beide partijen.

In plaats van bijvoorbeeld een vaag doel als "beter communiceren", kan er worden afgesproken dat de werknemer SMART-doelen stelt, zoals: "Ik wil in de komende drie maanden minstens één keer per week een voortgangsrapportage sturen naar het management, zodat zij beter geïnformeerd zijn over de voortgang van het project."

Dit doel is specifiek, meetbaar (wekelijks), acceptabel (overeenstemming in het gesprek), realistisch (haalbaar binnen de werkcapaciteit) en tijdgebonden (drie maanden). Het gebruik van SMART-criteria in deze gesprekken helpt beide partijen om duidelijke verwachtingen te hebben en succes meetbaar te maken.

Hoe weet ik of mijn doel SMART is?

Om te controleren of je doel SMART is, kun je jezelf de volgende vragen stellen:

• Is het doel specifiek? Begrijpt iedereen precies wat er bereikt moet worden?
• Is het meetbaar? Kun je duidelijk zien of het doel behaald is?
• Is het acceptabel? Is er overeenstemming over het doel, en is het haalbaar voor de betrokkenen?
• Is het realistisch? Kun je het doel bereiken met de beschikbare middelen en binnen de gegeven omstandigheden?
• Is het tijdgebonden? Is er een duidelijke deadline vastgesteld?

Als het antwoord op al deze vragen "ja" is, dan heb je een SMART-doel gesteld.

Conclusie

De SMART-criteria bieden een effectieve manier om doelen helder en haalbaar te formuleren. Of het nu gaat om het opstellen van KPI's, het bespreken van jaardoelstellingen in een functioneringsgesprek, of het verbeteren van de eNPS, SMART-doelen helpen organisaties en medewerkers om gefocust en gemotiveerd te blijven. Door duidelijke, meetbare en tijdgebonden doelen te stellen, kunnen bedrijven betere resultaten behalen en medewerkers effectiever ondersteunen in hun ontwikkeling.

Veelgestelde vragen

• Wat zijn SMART-criteria?

SMART-criteria helpen bij het formuleren van duidelijke, haalbare en meetbare doelen. SMART staat voor Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden. Door deze criteria te gebruiken, wordt het makkelijker om doelen te definiëren en succes te meten.

• Wat betekent SMART?

SMART staat voor Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden. Elk van deze termen zorgt ervoor dat doelen helder, uitvoerbaar en meetbaar zijn binnen een specifieke tijdsperiode.

• Wat is een SMART-doel voorbeeld?

Een voorbeeld van een SMART-doel is: "Verhoog het aantal websitebezoekers met 20% in de komende zes maanden door gerichte marketingcampagnes." Dit doel is specifiek (verhogen van bezoekers), meetbaar (20%), acceptabel en realistisch (afhankelijk van beschikbare middelen), en tijdgebonden (zes maanden).

• Hoe weet ik of mijn doel SMART is?

Een doel is SMART als het specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden is. Controleer of je precies weet wat je wilt bereiken, hoe je het gaat meten, of het haalbaar is en of er een duidelijke deadline is vastgesteld.