Controle op schijnzelfstandigheid

Per 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst strenger controleren op de relatie tussen werkgever en ingehuurde ZZP’er. Hierbij wordt er strenger opgelet of er geen sprake is van schijnzelfstandigheid. Dit fenomeen, waarbij zelfstandigen eigenlijk als werknemers moeten worden gezien, heeft ingrijpende gevolgen voor zowel opdrachtgevers als zzp’ers. De Belastingdienst heeft aangekondigd dat de controles op schijnzelfstandigheid worden aangescherpt vanaf 2025. Dit roept belangrijke vragen op over de implicaties voor ondernemers die als zzp'er actief zijn.

Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer een zzp'er feitelijk werkt onder omstandigheden die kenmerkend zijn voor een dienstverband, maar formeel wordt gezien als zelfstandig ondernemer. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer een zzp'er langdurig voor één opdrachtgever werkt, geen eigen investeringen doet of weinig tot geen ondernemersrisico loopt. In dergelijke situaties kan de Belastingdienst oordelen dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, met mogelijke naheffingen en boetes tot gevolg.

De Wet DBA en haar effect

Sinds de invoering van de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) in 2016 is het voor zzp’ers en hun opdrachtgevers belangrijk om aan te tonen dat er geen sprake is van schijnzelfstandigheid. De wet heeft echter geleid tot veel onzekerheid. Modelovereenkomsten, die door de Belastingdienst zijn goedgekeurd, bieden enige houvast, maar de toepassing ervan is vaak complex en roept veel vragen op.

Toekomstige wetgeving: De VBAR

Naar de huidige Wet DBA, wordt er gewerkt aan een nieuwe wetgeving, namelijk de Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR). Deze wet heeft als doel om meer duidelijkheid te scheppen over de status van zzp’ers en zou kunnen leiden tot striktere handhaving. Zo komt er een ondergrens aan het uurloon van een ZZP’er (onder de 33€ is loondienst) en wordt er gekeken naar ‘inbedding’. Het wetsvoorstel bevindt zich nog in een vroege fase, maar wordt kritisch gevolgd door zowel opdrachtgevers als zzp’ers.

Voorbeelden van schijnzelfstandigheid

Er zijn diverse situaties waarin schijnzelfstandigheid vaak voorkomt. Denk bijvoorbeeld aan de bouwsector, waar zzp’ers vaak langdurig voor één opdrachtgever werken. Een ander voorbeeld is de zorgsector, waar zelfstandige verpleegkundigen soms onder omstandigheden werken die meer passen bij een dienstverband dan bij zelfstandigheid. Vanaf 1 januari 2025 worden de controles strenger en zullen ze zich vooral richten op sectoren waar het risico op schijnzelfstandigheid hoog is.

Schijnzelfstandigheid in de praktijk: Hoe groot is jouw risico?

Als je als zzp'er werkzaam bent, loop je het risico om als schijnzelfstandige te worden gezien als je langdurig en onder gezagsverhouding voor één opdrachtgever werkt zonder dat je zelf ondernemersrisico loopt.

Praktische tips voor ZZP’ers

Om te zorgen dat je dat je niet de schijn tegen hebt, is het goed om de volgende zaken in overweging te nemen als ZZP'er:

• Werk met modelovereenkomsten: Het gebruik van goedgekeurde modelovereenkomsten blijft een belangrijke maatregel om schijnzelfstandigheid te voorkomen.
• Heb een diversiteit van opdrachtgevers: Werken voor meerdere opdrachtgevers helpt om aan te tonen dat je echt zelfstandig bent.
• Loop ondernemersrisico: Zorg ervoor dat je als zzp’er ook echt ondernemersrisico loopt, zoals investeringen in je bedrijf of het dragen van financiële risico’s.

Conclusie

Het thema schijnzelfstandigheid blijft de gemoederen bezighouden en zal de komende jaren een belangrijk punt van discussie blijven. Zowel zzp’ers als opdrachtgevers moeten zich bewust zijn van de risico’s en maatregelen nemen om problemen te voorkomen.

Veelgestelde vragen

• Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid doet zich voor wanneer een zzp’er feitelijk werkt als een werknemer, ondanks dat hij/zij formeel als zelfstandige wordt ingehuurd. Dit kan leiden tot naheffingen en juridische problemen.

• Wat zijn de gevolgen van schijnzelfstandigheid?

Wanneer de Belastingdienst oordeelt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, kan dit leiden tot naheffingen van loonbelasting en sociale premies. Daarnaast kunnen er boetes worden opgelegd.

• Hoe kan ik schijnzelfstandigheid voorkomen?

Je kunt schijnzelfstandigheid voorkomen door te werken voor meerdere opdrachtgevers, ondernemersrisico te dragen, en gebruik te maken van door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomsten.

• Wat is de Wet DBA?

De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) is een wet die in 2016 is ingevoerd om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. De wet verving de VAR-verklaring en verplicht opdrachtgevers en zzp’ers om hun arbeidsrelatie zorgvuldig vast te leggen.

• Wat verandert er in 2025?

Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst strenger controleren op schijnzelfstandigheid. Dit kan leiden tot meer naheffingen en boetes voor zowel zzp’ers als hun opdrachtgevers.

• Wat is de VBAR?

De Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR) is een nieuw wetsvoorstel dat meer duidelijkheid moet geven over de status van zzp’ers. De wet kan leiden tot strengere handhaving van de regels rondom schijnzelfstandigheid.